Muhamed Šestanović

Muhamed Šestanović, rođen je 25. 12. 1940. u Tarevcima, općina Modriča. Otac Hasib Šestanovioć je pali borac narodno-oslobodilačkog rata koji je poginuo  u sastavima antifašističke borbe Drugog svjetskog rata. Kao dijete palog borca Muhamed je uživaopotporu od Saveza boraca bivše Jugoslavije u smislu financijske pomoći za svoje školovanje od srednješkolskog, do visokoškolskog stepena obrazovanja.                                                                                     Osnovnu školu i Nižu realnu gimnaziju završio 1955. god. u Modriči, a Učiteljsku školu 1960. godine u Tuli, koja je tada bila u petogodišnjem trajanju.

            Po završetku Učiteljske škole zapošljava se u svom rodnom mjestu u svojstu učitelja. Kao učitelj radi od 1960. do 1963., sa prekidom jedne godine koju provodi na odsluženju redovnog vojnog roka u Školi rezeravnih oficira u Bileći.

            Nakon navedenogperioda upisuje 1963. godine redovni studij na Odsjeku pedagoškihnauka na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, na kojem diplomira 1967. godine i stiče zvanje profesora pedagoške grupe predmeta.

            Nakon stečene diplome profesora pedagoške grupe predmeta 1967. godine zasniva radni odnos na Vazduplovnoj tehničkoj vojnoj akademi u Rajlovcu (Sarajevo) na poslovima  unapređenja nastave, a ujedno i na poziciji profesora na predmetima Vojna andragogija i Vojna psihologija. U to vrijema navedena Vojna akademija je bila u petogodišnjem trajanju i članica Univerziteta u Beogradu.

            Kao uposlsenik Vazduhoplovne tehničke vojne akademije u statusu civilnog lica,   upisuje 1972. postidiplomski studij sociologije na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu, kojeg, u okviru prve generacije postiplomskih studijamagistrira 1974. na magistarskoj tezi „Društvene vrijednosti jugoslavenskog društva“ i time stiče zvanje magistra socioloških nauka..

            Goine1977. napušta radno mjesto na Vazduhoplovnoj vojnoj akademiji  i zasniva redovni radni odnos u SOUR-u Radio-televizije Sarajevo na poslovima direktora Centra za istraživanje programa i auditorija.

             Na toj radnoj funkcijisamostalo je uradio, ali i kao direktor rukovodio brojnimistraživačkim projektima za potrebe unapređenja radio-televizijskih programa. Na tim poslovima provodi dvije godine, od 1967. do 1979., kada se zapošljava u SOUR-u Unioninvest na poslove i radne zadatke direktora Sektora za razvoj kadrova. Na toj poziciji ostaje do 1992. kada je počela agresija na R. BiH i opsada Sarajevoa.   Prelaskom iz SOUR-a „Unionivesta“ na Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava na poslove naučnog savjetnika  istovremeno se dobrovoljno prijavljuje na poslove vojnog psihokog  u Genaralštabu armije Republike BiH u  Upravi za razvoj borbenog morala.  Utoj Upravi  jezajedno sa tadšnjim dekanom Filozofskog fakulteta rahmetli prof. dr. Ibrahimom Tepićem formirao Odsjek za naučnoistraživačka istraživanja od interesa komande i jedinica Armije Republike BiH.  U okviru funkcionisanja Odjeka za naučnoistraživačka istraživanja realizirao nekoliko značajnih projekata, među kojima ističemo najobimniji i možda najznačajniji projekat „Iskustva Armije Republike Bosne i Hercegovineu odbrani države i naroda od agresije i genocida“ Rezultati ovih istraživanja su korišteni u nekim doktorskim disertacijama, ali i u odbrani gosp. Nasera Orića pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju u Haagu. Zbog interesa i potreba komandi i jedinica Vojske Federacije BiH,potreba da se navedeni istraživački projekat završi,Muhamed Šestanović, kao njegov rukovodilac istraživanja,u postojanju mogućnosti za demobilizaciju ostaje u Vojsci Federacija BiH sve do 1998. godine.   Godine 1999. je doktorirao na Filozofskom fakultetu u Sarajevu na Odsjeku za psihologiju gdje brani doktorsku disertaciji pod naslovmo „Zločini nad mentalnim integritetom djece“. Tada stiče naučno zvanje doktora psiholoških nauka.          Odmah nakon doktoriranja zapošljava se na Pedagoškoj akademiji, (sadašnji Pedagoški fakultetet Univerziteta u Sarajevu), na nastavnim predmetima psihočoških naučno – nastavnih disciplina. Penzionisan je u zvanju vanrednog profesora 2005. godine, ali i nakon penzionisanja, ostaje na Pedagoškom fakultetu da obavlja nastavničke dužnosti sve do 2010. godine. U svojsvu gostujućeg profesora radio je i na univetzitetima u Zenici, Tuzli i Travniku.                                                                                                                     

Nastavnička iskustva:

1. U razrednoj nastavi (učitelj) 2 ogodine,
2. U Srednjem obrazovanju  2 godine, izvodio nastavu kao spoljni saradnik na Trećoj gimnaziji u Sarajevu,
3. Na Vazduhoplovnoj vojnoj akademiji u Rajlovcu kod Sarajeva radio 10 godina. u svojstvu civilnog lica na izvođenju nastave iz nastavnih predmeta Vojna andragogija i Vojna psihologija,
4. Na Mašinskom fakultetu  Univerziteta u Sarajevu u zvanju magistra socioloških nuka radi 2 godinegdje izvodio nastavu iz nastavnog predmeta Marksizam,
5. Na Pedagoškom akademiji/fakultetu Univerziteta u Sarajevu radi 10 godina  u svojstvu zaposlenika u radnom odnosu, gde kao nastavnik izvodi više psiholoških nastavnih i naučnih disciplina: Opća psihologija, Razvojna psihologija i Psihologija odgoja i obrazovanja. .
6. Kao spoljni saradnik (gostujući profesor) izvodio je nastavu iz navedenih naučno-nastavnih disciplina i na državnom Univrezitetu u Zenici (Pedagoški fakultet), na državnom Univeritetu u Tuzli (Filozofski fakultet) i privatnom univerzitetu u Travniku.

1. Naučno-istraživačka iskustva
2. Rukovodio istraživačkim projektima iz oblasti radioteleviziskih programa i auditorija u Sour-u Radio-televizije Sarajevo (2 godine),
3. Na Institutu za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu radio 23 godine na kojem je osmišljavao, predlagao i rukovodio brojnim naučnoustraživačkim projektima iz oblsati zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava na osnovu kojih su objavljene brone naučne studije..

• Objavljeni naučni i stručni radovi

1. Univerzitetski udžbenik PSIHOLOGIJA ODGOJA I ORAZOVANJA kojeg je izdala Pedagoški akademija.Univerziteta u Sarajevu (2004.). Ovaj univerzitetski udžbenik je Senat Univerziteta u Sarajevu, svojom Odlukom br 01-I-959/04 od 08.07, 2004. godine, proglasio kao univerzitetski udžbenik sa pravom isticanja na koricama udžbenika     logotipa Univerziteta u Sarajevu.
2. Psihologija učenja u metodikama nastave; udžbenik za postdiplomsku nastavu na nastavničkim fakultetima – odsjecima Razredene nastave i Predškolskog odgoja, Univerziteta u Sarajevu, Pedagoška akademija,Sarajevo, 2008. god.
3. Naučnoistraživačka studija ZLOČINI NAD PSIHIČKIM INTEGRITETOM DJECA (2000. GODINE). Ovo djelo je autor prijavio kao svoju doktorsku teze koju je odbranio 1999. godine, a Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu je tu studiju 2000. godine objavio. Na temelju tih istraživanja aotor studije je pozivan kao predavač na magistarskim studijama Centarlnog evropskom univerzitetu  u Pragu, a potom u Budimpešti. Također je rezultate istraživanja iz te naučnoistraživačke studije izlagao na jednom naučnom skupu održanom u Bonu, a kasnije i na Univerzitetu u of Suseex u Brigtonu (Engleska).
4. Od 2001.  do 2016. godine na Institutu za itarživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu rukovodi istraživanjima makro projekta STRADANJE SARAJEVA ZA VRIJEME AGRESIJE NA REPUBLIKU BOSNUI HERCEGOVINU., projekta kojeg je sam osmislio i iz rezultata tih istraživanja navedeni Institut je objavio više naučnoistraživačkih knjiga, od kojih ističeno:
5. RETNE ŠTETE U SARAJEVU 1992.-1995. Sarajevo, 2006.)  Štete načinjene Sarajevu za vrijeme agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu,
6. ZLOČINI NAD DJECOM SARAJEVA U OPSADI, Sarajevo,2010. Ova studija je promovisana u više gradova republika bivše Jugoslavije (Sarajevu, Beogradu, Zagrebu, Podgorici, Duberovniku , Mostaru itd. Promotori su bili poznati državnici, političke ličnosti, akademici, univerzitetski/sveučiulišni profesori itd. Na promociji u Zagrebu kamera je zabilježila jedan kuriozitet. Predsjedniku Republike Hrvatske Stjepanu Mesiću, dok je govorio o ubijenoj djeci Sarajeva u opsadi, potekle su suze niz njegove obraze.
7. ŽRTVE ZLOČINA OPSADE SRAJEVA- Žrtve udruženog zločinačkog poduhvata genocidnog karaktera, Izdavač, Udruženje za zaštitu tekovina borbe za BiH“, Sarajevo, 2020. god. na promociji te knjige jedan od promotora bio je akademik prof. dr. Suvad Kurtćehajič, predsjednik Akadamije nauka i umjetnosti „Kulin ban“.

      Pored objavljenih knjiga autor ima više objavljenih stručnih i naučnih radova iz oblasi pedagogije, psihologije ,sociologije, ali i učešća na nekoliko naučnih skupova koje je organizirao ili sudjelovao u njihovoj organizaciji za potrebe Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu i Naučnoistraživačkog instituta „Ibn-Sina“, Satajevo. Od tih radova izdvajamo samo ove:

                             Iz ranih perioda (rani radovi):

• Egaitiarizam i industrijalizam,  časopis „Marksitičke sveske“,br.3/1972.
• Procjenjivanje kvaliteta rada nastavnika  od strane učenika ili studenata, časopis „Naša škla“,, br.  1-2/1970.,
• Razgovor ili individualno savjetovanje u vaspitnom radu, časopi „Vojni glasnik“, Beograd, br. 7-8/ 1969.
• Neka praktična iskustva uspješnog učenj i pamćenja, Časopis „Vazduhoplovni glasnik“, Beograd, br. 1/ 1969.
• Potrebe, značaj i mogućnosti spolnog vaspitanja i obrazovanja, Časopis „Informator“,  br. 3/1971.
• Nastavnik u vojnim školama, Zbornik radova, „Vojna iskustva u svjetlu naučne teorije o odgoju i obrazovanju“, „Vojnoizdavački zavod“, Beograd, 1969. god.,
• Pedagogija i psihologija za medicinske škole- recenzija, 1976.,
• Zbornik radova „Pedagoška teorija i praksa u ostvarivanju zadataka Kongresa SKJ – recenzija, 1977. god.

     Noviji radovi:

1. Žrtve zločina opsade Sarajev 1992.-1995., Znakovi vremena, br, 64, 2004.,
2. Karakterologija Bošnjaka (Sintetička studija rasprava sa Okruglog stola), Znakovi vremena, br. 22-23, Sarajevo, 2004.,
3. Odgovornost za zločin genocida nad Bošnjacima i strategija njegove prevencije, Znakovi vremene, br. 48/49, Sarajevo, 2010.,
4. Predvidljivost puta u zločin genocida, Znakovi vremena, br. 55, Sarajevo, 2012.,
5. Predvidljivost teških zločina i njihova prevencija, časopis „Koraci“, 20, juli/septembar 2010.,
6. Korijeni i uzroci genocida nad Bošnjacima, Glasnik, br, 5-6., Sarajevo, 2011.,
7. Zločini zaborava genocida i drugih teških zloičina proriv čovječnosti i međunarodnog prava, Institut za istraživanje ratnih zloćina, Priština, 2013. (Rad objavljen u Zborniku radova: „Izazovi istraživanja ratnih zločina na Kosovu 1998.-1999., održanog 16. decembra 2011. u Prištini na kojem sam predložio Vladi R. Kosovo da hitno formira instituciju zaduženu za istraživanje zločina počinjenih na Kosovu 2008. i 2009. godine. i pokrene tužbuza zločine počinjene na Kosovu  pred Međunarodnim sudom pravde u Haagu.
8. Na  University of Sussex, Brighton (Engleska)učestovao na „ SECOND GLOBAL CONFERENCE ON GENOCIDE“, na kojem je izložio svoj naučnoistraživački rad pod naslovom: „ PREDICTABILITY OF THE CRIME OF GENOCIDE“, čiji je sažetak objavljen u  Zborniku navedenog Univerziteta, 28. juni-1. juli 2010. god.

Za potrebe nastave  na četiri bh. univerziteta na kojima je bio aganžovan na izvođenju nastave napiso je sledeće udbenike:

• Pedagogija i psihologija za instruktore vožnje, Zavod za izdavanje udžbenika BiH, Sarajevo, 1971. Sarajevo
• Pihologija odgoja i obrazovanje, Pedagoški fakultet Sarajevo, 2004. god.
• Socijslna psihologija- psihologija socijalnog ponašanja, Univerzitet u Travniku- Smjer poslovne psihologije, Univerzitetu u Travniku, 2006.
•  Uvod u opću psihologiju, Univerzitet u Travniku, 2014.
• Cjeloživotno učenje u sistemu edukacijskih procesa, Univerzitet uTravnik, 2015.
• Razvojna psihologija (Osnovna poglavlja), Univerzitet uTravnik, 2015.

Kao naučni saradnik Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu, učestvovao sam u organizaciji, ali i sa svojim stručim prilozima, na sledećim naučnim skupovima od međunarodnog značaja:

1. Međunarodni kongres za dokumentaciju genocida u BiH, 6-8., juna 1995., Bon;
2. Međunarodna konferencija „Zločini nad Bošnajcima u Srebrenici“, Sarajevo, 1995.,
3.  Međunarodna naučna konferencija o zločinima u Bosanskoj krajini,  1991.-1995..22.-24. septembar, Bihać,  2000.,
4. Politički i vojni značaj odbrane Sarajeva, 29.2—1.3. Sarajevo, 2012.,
5. Kao naučni saradnik Naučnoistraživačkog instituta „Ibn-Sina“ organizirao sam i moderirao naučni skup na temu: „Karakterologija Bošnjaka“ i uredio tekstova prezentirane na tom skup koji su objavljeni u časopisu tog Institituta,   „Znakovi vremena“ br. 22.-23. Sarajevo, 2004.  

NAPOMENA: U knjizi KO JE KO U BOŠNJAKA, kojoj je glavni i odgovorni urednik bio rahmetli prof. dr. Atif Purivatra, a objavilo Vijeće kongresa bošnjačkih intelektualaca, Sarajevo, 2000.godine.U toj knjizi odabranih Bošnjaka nalazi se i ime prof. dr. Muhameda Šestanović.

            Kada otvorite Googlovu platformu „Akademiija.edu“ često ćete naći informaciju u kojem se djelu ili čijem tekstu se pominje ime Muhameda Šestanovića.

            Prof. dr. Muhamed Šstanović je, kao član tima (Komiisje) naučnih radnika i umjetnika BiH, učestovao u formiranju Bosanske akademije nauka i umjetnosti „Kulin ban“ i na osnoivačkoj Skupštini izabran za člana Senata navedene Akademije nauka i unmjetnosti

Prof dr. Muhamed Šestanović je član ekspertnog tima za istraživanje genocida pri Naučnoistraživačkom institutu  za genocid čije je sjedište u Kanadi.